HYPNEROTOMACHIA POLIPHILI

Hypnerotomachia Poliphili została wydana anonimowo w 1499 roku w Wenecji. Autor pozostawił w tekście podpis czytelny dla wnikliwych czytelników. Pierwsze litery rozdziałów tworzą zapis: Poliam Frater Franciscus Columna Peramavit. Notę tę potwierdzała notatka w egzemplarzu Hypnerotomachii w bibliotece jednego z klasztorów weneckich, pochodząca z 1512 roku, którą tam jeszcze w początkach XVIII wieku widziano - nie zachowała się do dzisiejszych czasów. Głosiła, że Franciscus Columna zwany też Colonną, wenecjanin i dominikanin, zapałał uczuciem do Hippolity, która w utworze występuje pod zdrobnieniem: Polia. Columna - pisał autor notki - żyje w Wenecji w klaszorze Św. Jana i Pawła.

Hypnerotomachia jest ozdobiona drzeworytami projektowanymi najprawdopodobniej przez samego Colonnę. Ich autor jest nieznany.
W erudycyjnym i pełnym erotyzmu dziele, każe Colonna swemu bohaterowi, Poliphilowi przebywać tajemnicze perypetie i obrzędy we śnie, podążać poprzez kraj miłości, by odszukać swą utraconą kochankę Polię. Poznajemy tu Poliphila jako wyznawcę nieokiełznanej pogańskiej obyczajowości.

Hypnerotomachia jest księgą, która w ciągu 500 lat obrosła legendą. Jest napisana tajemniczym językiem, w którym miesza się moc inkrustacji obcojęzycznych, nie pełniących jednak funkcji dekoracyjnych - są rozsianymi w treści książki swoistymi kluczami hipertekstowymi, odsyłającymi do dzieł hermetycznych, autorów, czy całych prądów filozoficznych.
Poza wersją włoską, autor wydał też i łacińską. Tajemnicza książka Colonny została też przełożona na wszystkie ważniejsze języki w niedługim czasie po opublikowaniu oryginału.